Een van de opmerkelijkste resultaten van het Kennislab voor Urbanisme is de geboorte van het dorp De Hoven bij Zutphen. Dat is, ere wie ere toekomt, vooral de verdienste van de gemeente Zutphen, maar wij hebben het bedacht.
Een dorp oprichten is niet zo heel moeilijk. Simpel gezet: je spreekt met elkaar af dat een geografisch afgebakend gebied dat ooit een wijk was, nu een dorp is. Verder verandert er niet zoveel. De jurist van de gemeente Zutphen heeft dat uitgezocht. En zo vallen de kosten ook reuze mee: wat bebouwde kom borden vervangen en je bent er. Postcodes veranderen niet en straatnamen ook niet. De post komt dus gewoon aan, of er nu De Hoven of Zutphen op staat. Of dat ook geldt voor bezoekers en bezorgers die voorlopig tevergeefs ‘De Hoven’ intypen in hun TomTom, is even afwachten. En ook Google moet nog even wat algoritmes aanpassen.
Maar de impact op de Hoven is enorm. Jarenlang was de gemeente met de Hovenaren in gesprek over hun rol binnen de stad, over hun wensen en verlangens. Daarbij werd vaak gefocust op de minpunten van verschillen. Toen we vanuit het Kennislab Kort werden gevraagd om ons licht te laten schijnen over De Hoven, draaiden we het om: we zochten naar de kracht van het verschil. Wat maakt De Hoven nou tot De Hoven? Er bleek genoeg te ontdekken in het Zutphen aan de andere kant van de IJssel. Een museum, een rozenkwekerij, opvallend veel ZZP’ers. De Hoven was een dorp op zich en in veel vlakken echt ‘de overkant’. Maar, anders dan bijvoorbeeld het geannexeerde dorp Warnsveld, was De Hoven geen écht dorp. Tot ongenoegen van veel Hovenaren, die zich miskend voelden in hun identiteit. En zo ontstond het idee om dat dorp binnen de stad dan ook maar een dorp te laten zijn. Zo werden de Hovenaren beloond in hun trots. En met succes: de gemeenschap in De Hoven is nog nooit zo eensgezind geweest.
‘Is dat geen symboolpolitiek’, vroeg vervolgens een lokale journalist aan de wethouder. Een vervelende vraag, want daar wordt niemand graag van beticht. Maar in dit geval is het antwoord natuurlijk volmondig ‘ja’. Het gaat alleen maar over symboliek. Het gaat over identiteit, over je ergens thuis voelen. Over trots op je afkomst. Dat is tegenwoordig belangrijker dan ooit. In een tijd waarin we altijd met elkaar verbonden zijn, waarin online overal kunnen werken en shoppen. Waarin we realtime weten wat er aan de andere kant van de wereld gebeurt, is de vraag waar je vandaan komt en waar je je thuis voelt van wezenlijk belang. Alles draait om identiteit. Dat zie je ook overal terug. Van de opkomst van ambachtelijke producten, via ‘spotted by locals’ tot de afkeer tegen ‘modern football’.
Maar er zijn natuurlijk ook nadelen. Wordt de kloof met de rest van Zutphen juist niet vergroot door de naamswijziging? En is het label ‘De Hoven’ bijvoorbeeld positief of negatief voor de huizenprijzen? Elke Rijnmonder weet dat huizen in Schiedam goedkoper zijn dan in de letterlijk aangrenzende wijken van Rotterdam. Maar de aan Deventer aansluitende nieuwbouwwijk van Schalkhaar is wil weer geen Deventer heten. Leve het dorpsgevoel.
Het is symboolpolitiek die slechts bevestigt en versterkt wat er al is. Mensen gaan op De Hoven wonen omdat het anders is dan de rest van Zutphen. Omdat het eigen is. Dat bepaalt al jaren de identiteit. De bordjes bij de ingang van het nieuwe dorp bevestigen dat slechts.