Op 1 januari 2012 opende het Kennislab voor Urbanisme haar deuren in Amersfoort. Al vanaf het begin lag de focus op de wijk: hoe houden we deze fit en vitaal? Sinds september 2015 focussen we op groepen burgers, communities, die taken zelf zijn gaan uitvoeren, die voorheen door de overheid of andere instanties werden opgepakt. Met anderen woorden: we focussen op de manier waarop de participatiesamenleving daadwerkelijk vorm krijgt.
Noem het burgerparticipatie, zelfredzaamheid of actief burgerschap. Of luister naar de Koning en noem het de participatiesamenleving. Hoe we het ook noemen, onze samenleving verandert. Van een verzorgingsstaat naar een maatschappij waarin de burger zelf verantwoordelijkheid neemt voor publieke zaken als zorg, energie, afval, bouw en openbare ruimte. Overheden, marktpartijen en burgers krijgen een andere rol in de maatschappij.
Gemiste kans
Overal zien we deze verandering zichtbaar worden. Actieve groepen burgers hebben zich georganiseerd om traditionele overheidstaken op zich te nemen. Denk aan inwoners van de wijk die gezamenlijk groen onderhouden of een burgercollectief dat samen energie opwekt. Op enkele uitzonderingen na, zijn dit initiatieven die moeilijk van de grond komen. Het regelen van financiering is nu eenmaal niet voor iedereen weggelegd. Ook niet iedereen kent de juiste personen en beschikt over de goede skills. En daardoor zien we dat veel burgerinitiatieven het op de lange termijn net niet redden, terwijl ze het met de juiste kennis en middelen wél hadden gered. Een gemiste kans dus.
Communities, een nieuw afzetkanaal
Aan de andere kant ziet we ook marktpartijen die bezig zijn om met specifieke producten deze communities te bedienen. Soms met succes. Zo worden er al speciale leningen verstrekt aan burgerinitiatieven, kennen we deelauto-systemen en Herman de Zonnestroomderveler, waarbij inwoners gezamenlijk in zonnepanelen kunnen investeren met toch elk een eigen meter achter de voordeur. En zo zijn er nog wel meer voorbeelden te noemen. Lang niet al deze producten bereiken de burgerinitiatieven waar ze voor bedoeld zijn. Business2community, zoals we het noemen, is een nieuw afzetkanaal waar nog niet de juiste kanalen en infrastructuur voor beschikbaar zijn. Met andere woorden: business en community moeten nog bij elkaar worden gebracht.
Business en community bij elkaar brengen
En dat is precies het doel dat we met het Kennislab hebben. We werken in het komende jaar toe naar een hub waarin burgerinitiatieven, bedrijven, overheden en instellingen samenkomen. Een plek waar kennis en ervaring wordt gedeeld tussen deze partijen. Burgerinitiatieven laten bedrijven, overheden en instellingen zien waaraan zij behoefte hebben en bieden zo efficiëntie bij de ontwikkeling en marketing van producten en diensten. En aan de andere kant bieden bedrijven, overheden en instellingen de burgerinitiatieven op maat gesneden producten en diensten aan waardoor deze initiatieven nog meer voor de burgers in hun buurt kunnen betekenen.